Kalın bağırsak spazmı, fonksiyonel bir bozukluktur ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) olarak da bilinir. Bu durum, kalın bağırsakta spazm, kramp şeklinde ağrı, şişkinlik, dışkılama bozukluğu ve gaz gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bu tür belirtiler sonucunda yapılan tetkiklerde organik bir bozukluk veya patolojik bulguya rastlanmadığında, huzursuz bağırsak sendromu akla gelmelidir. Kalın bağırsak spazmı ciddi rahatsızlıklara dönüşmez, ancak hastaların yaşam kalitesini düşüren bir etkiye neden olur. Hastaların bir bölümü bu durumu yaşam biçimi olarak benimsemiş olabilir. Bu nedenle iş ve okuldan uzak kalma, tatili yarıda kesme veya sosyal yaşamdan çekilme gibi eğilimler görülebilir. Yapılan bir araştırmada, kalın bağırsak spazmının soğuk algınlığından sonra okula gidememe nedenleri arasında ikinci sırada yer aldığı belirlenmiştir. Bu rahatsızlık ilerledikçe, hastaların yaşam kalitesini böbrek yetmezliğinde olduğu gibi bozabilir. Bu nedenle doktora gitmek ve tedaviye başlamak önemlidir.

Kalın bağırsak spazmı, toplumda kadın ve erkek ayrımı yapmadan herkeste görülebilir. Özellikle 5 yaş altı kişileri etkiler ve toplumda %10 oranında görülür. Gelişmiş ülkelerde bu oran daha yüksektir, çünkü bu ülkelerde insanlar sağlıklarına daha fazla dikkat ederler ve bu nedenle doktora giderler. Rahatsızlığını iyi ifade eden kişiler, kalın bağırsak spazmıyla ortaya çıkan huzursuz bağırsak sendromu tanısının konmasına yardımcı olur.

Kalın bağırsak spazmının kesin nedeni bilinmemektedir. Yapılan tetkiklerde her şeyin normal çıkması nedeniyle sorunun fizyolojik, psikolojik ve beslenme sorunlarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Yakınmalar kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu sindirim sistemi bozukluğundan kaynaklandığı için, beslenmede yer alan besinlerin özellikleri önem taşımaktadır. Kalın bağırsak spazmını tetikleyici etkenler şunlar olabilir:

Bunların yanı sıra hastaların izlenmesinden mevsimsel değişimlerin ve soğuk havanın da kalın bağırsak spazmına neden olabileceği belirtilmiştir.

Hastalarda kalın bağırsak spazmına eşlik eden küt karın ağrısı ve kramplar ortaya çıkar. Bu etkiler dalgalar şeklinde olur ve en fazla yemeklerden sonra hissedilir. Kişi gaz çıkardığında veya tuvalete gittiğinde ağrılar genellikle hafifler. Gaz üretimi normal olsa da bağırsaktan çıkmadığı için kişiyi rahatsız eder. Gün içinde bağırsaktan gaz yüzünden gürültülü sesler gelir. Karında sıkışıklık ve giysilerden rahatsız olma gibi sorunlar yaşanır. Bağırsak alışkanlıkları bozulur; ishal veya kabızlık çekilebilir. Bu şikayetlerin altında yapısal bir neden bulunmaz. Ayrıca bulantı, sık dışkılama isteği, dışkılama sayısının değişmesi ve dışkılamadan sonra ağrının azalması gibi sorunlar da olabilir.

Kalın bağırsak spazmı dışında sindirim sistemini etkilemeyen belirtiler de olabilir. Cinsel ilişkide ağrı, sırt ağrısı, baş ağrısı, sinirlilik, göğüs ağrısı, halsizlik, nefes darlığı ve adet ağrısı gibi sorunlar da gelişebilir.

Kalın bağırsak spazmının tam olarak iyileşmesini sağlayacak tıbbi bir tedavi yoktur. Tedavide hastaların yakınmaları azaltılmaya çalışılır ve bu sayede yaşam kalitesi düzeltilir. Doktorun önerdiği ilaçlar düzenli şekilde kullanılmalıdır. İlaçlar, bağırsaklardaki aşırı duyarlılığı giderecek ve kabızlığı önleyecek şekilde tercih edilir. Tedavide en önemli unsur, tüketilen besinlere dikkat edilmesidir. Bu sayede kalın bağırsak spazmı azaltılabilir. Ancak hastaların diyet yapması tavsiye edilmez. Özellikle spazmı artıran mısır, buğday, süt ve süt ürünleri, kahve, yumurta, çavdar, çay ve narenciye ürünlerinin tüketiminden kaçınılmalıdır. Sık yemek yemek ve yemekleri az miktarlarda tüketmek gerekir. Yemek öğünleri düzenli olmalıdır. Ayrıca stresten uzak kalmak da etkileri azaltacaktır. Bunların yanında günlük su tüketiminin artırılması gerekir. Her gün 8-10 bardak su içilmelidir. Alkol ve sigaradan uzak durulmalıdır. Egzersiz yapılması ihmal edilmemelidir. Bu önlemlere dikkat edildiği sürece kalın bağırsak spazmı belirtileri azaltılabilir.